HANES Y TORCH

Dechreuodd y gwaith ar Theatr y Torch ym 1973. Y cysyniad cychwynnol oedd menter gymunedol fach wedi'i chysylltu â Chanolfan Addysg Bellach yn yr adeilad cyfagos ond oherwydd poblogrwydd y lleoliad ar unwaith, daeth ehangu'n anochel a daeth yn brosiect llawer mwy yn gyflym iawn.

Dyluniwyd y theatr gan y pensaer lleol, Monty Minter, gyda phrif awditoriwm o 297 sedd ar gost o £500,000, a alluogwyd gan gyfraniadau gan gyrff cyhoeddus gan gynnwys Cyngor Celfyddydau Cymru, Cyngor Sir Penfro, Bwrdd Croeso Cymru, Cyngor Tref Aberdaugleddau a Phurfa'r Olew AMOCO UK, ac fe wnaeth y Torch gymryd ei henw o’i logo.

Yn gynnar yn ystod y gwaith adeiladu, penderfynwyd y dylai'r theatr fod yn gynyrchiadol yn hytrach nag yn un a oedd yn derbyn, sef yr unig ffordd i sicrhau ystod gywir o raglenni. Yn gil y penderfyniad hwn ffurfiwyd Cwmni Theatr y Torch, ac uwchraddiwyd y cynlluniau adeiladu gwreiddiol i gynnwys llwyfan sylweddol gyda brigdwr, is-ofod a chlwyd oleuni.

Agorodd Theatr y Torch ei drysau gyntaf ym mis Ebrill 1977, fel lleoliad amlbwrpas, ar agor saith diwrnod yr wythnos trwy gydol y flwyddyn, gan gynnig ystod eang o ddigwyddiadau gan gynnwys ffilmiau rheolaidd, perfformiadau bale, dawns, opera, sioeau plant, adloniant ysgafn a mwy.

Mae'r cyfarwyddwr artistig gwreiddiol, Graham Watkins, yn hel atgofion: “Un o amseroedd cynharaf fy mywyd oedd agor y Torch. Cyn y cyfnod agoriadol a’r noson gyntaf, roeddwn i'n arfer gorwedd yn effro mewn ofn y byddem ni'n agor a byddai'r actorion ar y llwyfan, ond byddai'r awditoriwm yn wag. Ni ddigwyddodd felly a hanes yw’r gweddill!”

Gyda sefydlu theatr un cwmni parhaol, ymgorfforwyd Cwmni Theatr y Torch Cyfyngedig ar 26 Awst 1977, ac mae bellach yn theatr ddielw, wedi'i hariannu'n gyhoeddus ac yn elusen gofrestredig. Cynhyrchiad mewnol cyntaf Theatr y Torch ym mis Tachwedd 1977 oedd Relatively Speaking gan Alan Ayckbourne, ac yna Nelson ac Emma, ​​drama a gomisiynwyd yn arbennig gan Robert Furnival. Wedi’i chyfarwyddo gan Graham Watkins, roedd gan y ddrama gast o wyth gan gynnwys tri actor proffesiynol, Joanna Field, Philip Rowlands a Peter Doran, a’r olaf yn goroesi cael ei grogi ar y llwyfan bob nos i ddod yn gyfarwyddwr artistig presennol y Torch.

Yn y bum mlynedd gyntaf, cynhyrchodd Cwmni Theatr y Torch dros 40 o ddramâu, yn amrywio o glasuron a chomedi i ffars a chyffro, gan gyflwyno ystod eang o ddramâu a sioeau a ddyluniwyd i apelio at bob chwaeth. Gwasanaethodd y gymuned hefyd trwy leoliadau teithiol yn y sir gyda'i sioe deithiol ei hun, a theithio ei chynyrchiadau ar draws Cymru. O'r dyddiau cynnar hynny, mae’r aelod sylfaenydd Annie Pearson yn cofio, “Roeddem yn gwmni repertoire go iawn - grŵp o actorion a ddaeth ynghyd ac yn aros gyda'n gilydd i ymddangos mewn amrywiaeth eang o ddramâu dros fisoedd lawer.”