Rydym nawr dros hanner ffordd drwy ein cynhyrchiad o The Turn of the Screw, fe wnaethon ni gael cwmni ein Dylunydd Goleuo, Katy Morison, i siarad am y broses greadigol y tu ôl i ddod â golau a chysgod i'r cynhyrchiad atgofus hwn.

Yn y sesiwn Holi ac Ateb yma, mae Katy yn rhannu cipolwg ar ei gweledigaeth greadigol, dylanwadau creadigol, a'r broses gydweithredol a helpodd i oleuo stori ysbrydol Henry James ar ein llwyfan.

Dyweda ychydig wrthym am dy gefndir?

Dw i'n Ddylunydd Goleuo, wedi fy lleoli yn Ystrad Mynach ger Caerffili, ac wedi bod yn gweithio gyda chwmnïau theatr yng Nghymru a ledled y DU ers dros 14 mlynedd. Cyn hynny, roeddwn i'n Ddirprwy Brif Drydanwr yn Theatr y Sherman yng Nghaerdydd am 7 mlynedd, ar ôl graddio o Goleg Brenhinol Cerdd a Drama Cymru, gyda Diploma Ôl-raddedig mewn Rheoli Llwyfan a Theatr Dechnegol. Cyn hynny, astudiais Ddrama ym Mhrifysgol Hull.

Beth oedd dy gysyniad neu weledigaeth goleuo cyffredinol ar gyfer The Turn of the Screw?

Roeddwn i am gyfleu natur gysgodol a chyfrinachol Tŷ Bly, i ddwysáu'r eiliadau llawn tyndra neu oruwchnaturiol, ac i roi ein cynulleidfa yn yr amgylchedd y mae'r Athrawes Gartrefg yn ei chael ei hun. Roeddwn i hefyd am ategu natur gerflunyddol anhygoel dyluniad set Ruth.

Beth oedd dy ddull o ddylunio'r goleuadau ar gyfer The Turn of The Screw? A ges di dy ysbrydoliaeth o feysydd fel ffilm neu theatr i ddylunio'r goleuadau ar gyfer y cynhyrchiad hwn?

Do, roeddwn i’n sicr yn meddwl am hen ffilmiau du a gwyn, arswyd a ffilm-noir pan oeddwn i’n dychmygu sut olwg fyddai ar ein sioe. Roeddwn i hefyd yn meddwl bod y set yn fy atgoffa o baentiad Escher gyda llawer o lefelau, grisiau ac onglau i chwarae â nhw, felly roeddwn i wrth fy modd yn ceisio efelychu rhai o’r edrychiadau goleuo eiconig hynny.

Pa fath o gydweithio ddigwyddodd rhyngo ti a'r cyfarwyddwr neu'r dylunydd set?

Gwelais syniadau cychwynnol Ruth yn eithaf cynnar felly gallwn ddechrau dychmygu sut y gallem ymgorffori goleuadau a'r naws yr oedd hi eisiau eu gosod. Edrychon ni gyda'n gilydd ar sut y gallai'r set guddio rhai elfennau goleuo, fel y goleuadau batten a roesom o dan fwâu'r 'closter', y goleuadau LED a roesom y tu mewn i'r llyn a sut i greu patrwm mawr, beiddgar o olau trwy'r ffenestr a fyddai'n taflu i lawr y grisiau. Roedd yr holl wahanol onglau, drysau, ffenestri a chloestrau yn wledd go iawn i mi fel dylunydd goleuadau i dynnu goleuadau i wahanol gyfeiriadau i greu rhai delweddau trawiadol. Cefais gyfarfodydd hefyd gyda Chelsey i siarad am yr awyrgylch ar gyfer pob rhan o'r ddrama, sut yr hoffem i'r gynulleidfa deimlo a sut y gallem ychwanegu at y tensiwn neu'r eiliadau 'arswydus'. Parhaodd y cydweithio drwy gydol yr ymarferion technegol, lle cynigiais rai syniadau i Chelsey a byddai hi'n cyfrannu ei meddyliau ei hun. Dyma'r rhan orau o wneud theatr!

Sut wnaeth dyluniad y set neu baled y gwisgoedd ddylanwadu ar dy ddewisiadau goleuo? A wnaeth unrhyw un o ddewisiadau dylunio Ruth newid dy ddull gweithredu?

Roedd palet lliw'r set yn wych i weithio ag ef gan ei fod yn cyd-fynd â fy hoff donau. Rwyf wrth fy modd yn cadw'n eithaf monocrom, a newid arlliwiau gwyn o oer i gynnes ddigon i newid yr awyrgylch ar y llwyfan. Roedd natur ysgerbydol strwythur y tŷ ac yn enwedig y tŵr yn llawer o hwyl i weithio gyda nhw, ac fe'm harweiniodd i roi cynnig ar rai goleuadau cefn mawr sy'n disgleirio'n syth drwodd o'r cefn ac yn rhoi delwedd gysgodol bwerus iawn i ni ar y llwyfan (chwiliwch amdani yn ystod yr egwyl!).

Oedd unrhyw syniadau a newidiodd yn sylweddol ar ôl i ti weld y sioe yn ystod yr ymarferion?

Roedd yr olygfa olaf mor bwerus unwaith i mi ei gweld mewn ymarferion nes iddi wneud i mi sylweddoli y gallem ni fynd yn eithaf dramatig gyda'r goleuadau. Dw i wrth fy modd yn mynd i'r dref ar yr adegau mwy 'afrealistig' hyn ac yn rhoi ofn Duw (yn llythrennol!) i'n cynulleidfa.

Sut wyt ti’n defnyddio goleuadau i greu teimladau o gyffro neu anesmwythyd i'r gynulleidfa?

Mae cysgod yr un mor bwysig â golau mewn sioe fel hon. Mae'n fwy brawychus pan na allwch weld beth sy'n digwydd neu beth sy'n cael ei drafod, felly roeddwn i wrth fy modd yn creu llawer o gorneli tywyll a digon o awgrymiadau bach o olau i wneud i'r tŷ deimlo'n fygythiol.

A oes unrhyw drosiadau gweledol neu oleuadau cylchol yn cael eu defnyddio i amlygu eiliadau neu bethau allweddol yn y sioe?

Oes, fe benderfynon ni’n gynnar na fyddem ni am ‘weld’ unrhyw un o’r ysbrydion yn y sioe mewn gwirionedd, felly fe benderfynon ni y gallai golau chwarae rhan fawr yn hyn. Fe sylwch chi, pryd bynnag y bydd yr Athrawes Gartref yn ‘gweld’ ysbryd, fod yna olau’n fflachio neu’n pylsu yn hytrach na chynrychiolaeth wirioneddol o’r ffigur y mae hi’n ei ddisgrifio, yn aml dim ond fel adlewyrchiad ar ei hwyneb y gwelir ef. Mae hyn yn ailadrodd ac yn adeiladu i uchafbwynt yn y storm.

Beth wyt ti’n gobeithio y bydd y gynulleidfa'n ei deimlo'n isymwybod oherwydd dy ddewisiadau goleuo?

Gobeithio eu bod nhw'n teimlo'n anesmwyth oherwydd y tywyllwch sydd wedi'i adael gen i, ac yn teimlo'n oer oherwydd y golau isel, golau oer sy'n aml yn goleuo'r golygfeydd yn y nos. Rwy'n defnyddio llawer o olau ochr yn y sioe hon i roi golwg gerfluniol iawn i'r set. Hefyd, yr actorion - anaml y gwelwn eu hwynebau wedi'u goleuo'n llawn o'r tu blaen, felly rwy'n gobeithio y bydd hyn yn ychwanegu at ddirgelwch pwy yw'r cymeriadau mewn gwirionedd.

Beth sy'n dy gyffroi fwyaf am gynulleidfaoedd o'r diwedd yn gweld dy ddewisiadau goleuo ar waith?

Rwy'n gobeithio bod arddull y sioe hon ychydig yn wahanol i ddramâu eraill y gallai'r gynulleidfa fod wedi'u gweld, a byddant yn mwynhau'r effaith y gall goleuadau ei chael ar naratif y ddrama.

Bydd The Turn of The Screw yn cael ei dangos yn Theatr Torch tan ddydd Sadwrn 25 Hydref.

Llun: Lloyd Grayshon Media to Motion